ایران ناز، در حال حاضر، عوامل بسیاری از ژنتیك گرفته تا عوامل ناشی از سن در سلامت بینایی دخالت دارند.
به عنوان مثال در كودكی تنبلی چشم، نوجوانی و جوانی رخ دادن حوادثی مانند تصادف و در میانسالی عواملی مانند آب‌مروارید، نقش بسیار مهم و تعیین‌ كننده‌ ای در سلامت بینایی دارند. در این بین برخی عوامل و باورهای نادرست هم وجود دارد كه ما به اشتباه تصور می‌كنیم در سلامت بینایی ما دخالت دارد.

یكی از موضوعاتی كه اغلب مردم اطلاع كافی از آن ندارند، این است كه‌ آیا مطالعه در نور ضعیف به چشم صدمه می‌زند یا خیر؟ لطفا در این خصوص توضیح دهید.
نور كم و ضعیف اختلالی در عملكرد بینایی ایجاد نمی‌كند و باعث بالا یا پایین‌رفتن شماره عینك نمی‌شود. مطالعه در نور كم تنها زندگی آدم را سخت‌تر می‌كند و دید افراد را تیره و تارتر خواهد كرد، چرا كه اغلب افرادی كه در نور ضعیف مطالعه می‌كنند،‌ مجبورند فشار بیشتری به چشم وارد كنند تا بتوانند مطالب را راحت‌تر بخوانند. همچنین مطالعه در نور كم به نیاز افراد بستگی دارد. بسیاری از افراد تمایل دارند به علت حساسیت به نور زیاد، در نور كم مطالعه كنند یا كارهای روزمره‌شان را انجام بدهند.

گاهی اوقات دیده می‌شود افراد برحسب عادت به پهلو یا ایستاده مطالعه می‌كنندآیا این‌گونه مطالعه‌كردن، آسیبی به چشم وارد نمی‌كند؟
این‌گونه خوابیدن هیچ‌گونه مشكلی برای چشم به وجود نمی‌آورد. قطعا زمانی كه فرد به صورت خوابیده اقدام به مطالعه می‌كند، دستش بیش از چشمش خسته خواهد شد. بنابراین به پهلو خوابیدن یا ایستاده بودن فرد مهم نیست،‌ بلكه فاصله چشم با هدف (كتاب)‌ مهم است اگر چنانچه فردی به همان حالت فاصله چشم تا كتاب را حفظ كند، مشكلی چشمی از قبیل آستیگمات، نزدیك‌بینی یا دوربینی ایجاد نخواهد شد.

 

در مجموع شماره‌های چشم مانند آستیگماتیسم، دوربینی یا نزدیك‌بینی به اصل اولیه (همان ژن)‌ بستگی دارد، اما افرادی كه كار نزدیك طولانی‌مدت دارند یا افرادی كه مطالعه بسیاری دارند هم می‌توانند مستعد ابتلا به نزدیك‌بینی باشند.

اشاره كردید به فاصله كتاب تاچشم. بهترین فاصله چشمی از كتاب بایدچند سانتی‌مترباشد؟
معمولا برای مطالعه، فاصله نرمال بین 33 تا 40 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. این فاصله ممكن است به علت فردی یا مشكلات عیوب انكساری چشم 10 سانتی‌متر اضافه‌تر یا كمتر شود. قطعا هر چه كتاب نزدیك‌تر به چشم باشد، فرد نیاز بیشتری به تطابق دارد و زودتر خسته می‌شود.

 

هر چه تصاویر دورتر باشد، فرد نمی‌تواند بوضوح تصاویر را ببیند و این امر هم موجب خستگی چشم می‌شود. نكته مهم و اساسی این است كه معمولا افراد بالای 40 سال به علت كاهش تطابق تمایل بیشتری به دور نگهداشتن كتاب دارند به همین دلیل باید برای این افراد عینك تجویز شود.

خیلی از والدین از نزدیك‌شدن كودكان‌شان به تلویزیون گلایه دارند. آیا این عمل لطمه‌ای به چشم می‌زند؟ درباره دیدن تصاویر سه‌بعدی چطور؟
برحسب اینچ تلویزیون فاصله فرد تا تلویزیون تعیین می‌شود. مثلا گفته می‌شود اگر تلویزیون 46 اینچی باشد، باید حداقل 3 تا 5/3 متر از تلویزیون فاصله داشته باشیم تا چشم خسته و اذیت نشود یا اگر تلویزیون 20 اینچ باشد باید فاصله حداقل 5/1 تا 2 متر باشد، اما گاهی افراد به علت نزدیك‌بینی یا مشكلات عیوب انكساری فواصل مختلفی را برای خود انتخاب می‌كنند.

 

اغلب نزدیك‌نشستن روبه‌روی تلویزیون مربوط به كودكان است زیرا كودكان دوست دارند تمام هوش و حواس خود را معطوف به برنامه یا بازی مورد علاقه خود كنند. والدین باید توجه نمایند شاید نزدیك‌بینی یكی از علت‌های نزدیكی كودكان‌شان به تلویزیون باشد بنابراین با انجام یك معاینه چشم‌پزشكی می‌توان پی به علت برد. همچنین تاكنون اثبات نشده است كه فرد نزدیك‌بین به علت نزدیكی بیش از حد به تلویزیون شماره چشمش تغییر كند.

دیدن تصاویر سه‌بعدی هم به دلیل این كه چشم كار اولیه خود را انجام می‌دهد، مشكلی برای چشم ایجاد نمی‌كند، اما برخلاف تصاویر تلویزیون، تصاویر سه‌بعدی، باعث خستگی چشم می‌شود؛ به طور عادی هر فرد می‌تواند سه تا چهار ساعت به طور مداوم برنامه تلویزیونی نگاه كند، در صورتی كه در دیدن تصاویر سه بعدی این مدت تقریبا به نصف می‌رسد.

نقل‌قول شده است كه افراد با پیش‌زمینه سردردهای میگرنی و دوره‌ای بر اثر دیدن تصاویر طولانی‌مدت سه‌بعدی دچار سردرد می‌شوند، اما تاكنون اثبات نشده است كه این سردرد بر اثر دیدن طولانی‌مدت یا تصاویر سه‌بعدی تلویزیون ایجاد شده است.

به نظر شما قرار گرفتن بیش از حد در معرض صفحه مانیتور رایانه صدمه‌ای به چشم وارد نمیكند؟
استفاده از رایانه طیف وسیعی از علائم چشمی و غیرچشمی را به علت نشستن طولانی‌مدت روی صندلی در بر می‌گیرد كه به نام سندرم كار شناخته شده است. احساس خستگی و قرمزی و خشكی چشم از جمله مهم‌ترین علائم چشمی این سندرم است، به همین دلیل توصیه می‌شود افراد هنگامی كه پشت میز رایانه می‌نشینند، هر از گاهی به طور عمد پلك‌هایشان را بر هم زنند تا اشك جابه‌جا شود.

 

بطور طبیعی بهتر است بین 45 دقیقه كار، 10 دقیقه استراحت به چشم‌هایشان بدهند، زیرا كار مداوم با رایانه باعث می‌شود كسانی كه دچار سردرد میگرنی هستند، میگرن‌شان عود كند. نكته قابل توجه دیگر این است كه فرد باید مانیتور مقابل خود را به گونه‌ای تنظیم كند كه گردن و دست‌ها در حالت آرامش قرار داشته باشد.

 

افراد باید برای مانیتور خود نور مناسب و دلخواه‌شان را انتخاب كنند؛ هرچه شفافیت و رزولیشن تصویر بهتر باشد، فرد راحت‌تر خواهد بود. در ضمن نوشیدن مایعات فراوان برای پیشگیری از خشكی چشم هم توصیه می‌شود، همچنین گاهی به افرادی كه پیش‌زمینه خشكی چشم دارند، توصیه می‌شود هنگام كار با رایانه از قطره‌های اشك مصنوعی استفاده كنند تا خشكی چشمان‌شان به حداقل برسد.

صحبت از مایعات و نوشیدن فراوان آب كردید. این گفته صحت دارد كه خوردن آب هویج یا مصرف ویتامین A باعث افزایش دید می‌شود؟
اصولا در جوامع ما با بالانس عضله‌ای تقریبا مناسبی كه وجود دارد و همچنین مصرف درست میوه‌ها و ویتامین‌، نیاز روتینی به خوردن ویتامین A نیست. فقط در موارد خاص این ویتامین به برخی افراد توصیه می‌شود، مثلا كسانی كه دچار رژیم غذایی خاصی هستند یا كسانی كه دچار مشكلات گوارشی هستند باید به صورت جداگانه این ویتامین‌ها به آنها برسد.

آیا پرهیز از نور آفتاب هم برای سلامت چشم ضرورت دارد؟
بله، یكی از عوامل موثر سلامت چشم كه در تمام سنین مهم است، مساله پرهیز از نور آفتاب طبیعی و مصنوعی مانند سولاریوم برای برنزه‌كردن رنگ پوست است؛ در مطالعات و شواهد علمی اثبات شده است كه نور آفتاب باعث بیماری‌هایی مانند ناخنك و استحاله بینایی ناشی از سن و ایجاد سلول‌های بدخیم سرطانی پوست صورت بویژه پلك می‌شود، بنابراین توصیه اكید می‌كنیم هنگامی كه افراد در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند، از عینك آفتابی مناسب استفاده كنند، چون عینك آفتابی علاوه بر محافظت چشم، باعث محافظت پلك و پیشگیری از ایجاد سلول‌های سرطانی ناحیه پوست می‌شود، به همین دلیل كسانی كه از آفتاب‌های مصنوعی مثل سولاریوم استفاده می‌كنند، دقت داشته باشند كه حتما در زمان حمام آفتاب چشمان‌شان بسته باشد و از عینك مناسب استفاده كنند.